Nowozelandzki fizjoterapeuta – Robin McKenzie – to twórca jednej z wielu metod rehabilitacji narządu ruchu. Swoją działalność rozpoczął na początku lat pięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Podczas pierwszych lat swojej praktyki McKenzie dostrzegł, że skuteczną metodą na pojawiające się bóle kręgosłupa jego pacjentów jest wykonywanie serii ruchów lub też przyjmowanie określonej pozycji statycznej. Pacjenci właściwie natychmiast stwierdzali niemal całkowitą ulgę. Idąc tym śladem przy jednoczesnym zapoznaniu się z innymi, już wówczas znanymi technikami leczenia kręgosłupa, Robin McKenzie stworzył autorską, niepowtarzalną metodę leczenia. Jak się bowiem okazało wystarczy kilka prostych ćwiczeń, by wzmocnić nie tylko cały kręgosłup ale też otaczające go mięśnie.
Dużo prościej będzie zrozumieć założenia i sposób uzyskiwania efektu terapeutycznego w tej metodzie jeśli nadmieni się kilka słów o mechanice samego kręgosłupa, a zwłaszcza o tym co dzieje się z krążkiem międzykręgowym podczas wykonywania poszczególnych ruchów. Otóż wewnętrzna część tego krążka (czyli jądro miażdżyste) przemieszcza się zawsze w kierunku przeciwnym do ruchu tułowia (podczas skłonu jądro miażdżyste przemieszcza się do tyłu, natomiast w trakcie wyprostu jądro przemieszcza się do przodu – podobny mechanizm zachodzi przy skłonach na boki).
Badanie metodą McKenziego w rehabilitacji:
Badanie metodą McKenziego polega na stosowaniu, opracowanych przez autora, specjalnych protokołów diagnostycznych, indywidualnych dla każdego odcinka kręgosłupa oraz dla kończyn. Każdy z protokołów składa się z bardzo szczegółowego wywiadu chorobowego, który to pozwala bardzo precyzyjnie ustalić zachowanie objawów oraz ich zmienność w ciągu doby. Kolejnym etapem metody jest badanie, oparte na znajomości wzorów bólowych (czyli charakterystycznej topografii objawów) oraz ich zmian w odpowiedzi na ruchy testujące, ściśle określone przez procedurę badania. Procesy te wymagają od badającego terapeuty staranności oraz nakładów czasu – pierwsza wizyta pacjenta trwa na ogół od 2 do 3 godzin.
Przemieszczenie się jądra miażdżystego wywołuje nacisk na otaczający go pierścień włóknisty co może w efekcie doprowadzić do jego uszkodzenia. Częste zgięcia kręgosłupa, brak ruchów przeprostnych, siedząca pozycja to operacje które powodują że jądro miażdżyste w sposób trwały przemieszcza się w kierunku tylnym. I właśnie to przemieszczenie wg Robina Mckenziego jest najczęstszą przyczyną pojawiających się bólów kręgosłupa. Na podstawie przeprowadzonego badania problem pacjenta zostaje zakwalifikowany do jednego z trzech zespołów:
- zespół zaburzeń posturalnych (czyli ustawienie niezmienionych patologicznie tkanek elastycznych w długotrwałym nadmiernym napięciu, w tej sytuacji najczęstszym źródłem samego bólu jest niewłaściwa postawa, a podstawą terapii będzie korekcja postawy i wyuczenie u pacjenta właściwych zachowań przy czynnościach życia codziennego i pracy zawodowej).
- zespół zaburzeń funkcjonalnych (w tym przypadku mamy do czynienia ze skróceniem i jednoczesnym przeciążeniem zmienionych patologicznie tkanek około kręgosłupowych, leczenie tego typu zaburzeń umożliwia cała gama ćwiczeń, w większości wykonywanych samodzielnie przez pacjenta po uprzednim instruktarzu ze strony osoby wykwalifikowanej, ćwiczenia te mają na celu rozciągnięcie przykurczonych struktur.
- zespół zaburzeń strukturalnych (sytuacja w której w wyniku uszkodzenia krążka międzykręgowego pojawiają się wadliwe ustawienia w obrębie segmentu ruchowego, w trakcie leczenia tego zespołu zaburzeń mogą pojawić się problemy takie jak fenomen centralizacji (centralizowanie się bólu z obwodu w kierunku kręgosłupa – jest to zjawisko które w sposób korzystny świadczy o skuteczności zastosowanej terapii) oraz zjawisko niekorzystne w postaci peryferalizacji (oddalanie się objawów od kręgosłupa). W przypadku pojawienia się peryferalizacji trzeba niezwłocznie zweryfikować prowadzone badanie i zastosowaną formę terapii. Leczenie zespołu zaburzeń strukturalnych składa się z czterech faz:
- redukcji przesunięcia jądra miażdżystego,
- utrzymania korekcji,
- powrotu funkcji,
- profilaktyki wtórnej
Rehabilitacja oraz diagnoza wad:
Sposób diagnozowania wykorzystywany w metodzie McKenziego pozwala w dużej ilości przypadków odpowiednio wcześniej zidentyfikować źródło dolegliwości, niż mogą to zrobić chociażby skomplikowane, często drogie badania obrazowe (czyli rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa). Nierzadko zmiany w badaniach obrazowych są nieme klinicznie (można je wykryć u zupełnie zdrowych osób, które nie odczuwają żadnych dolegliwości) a z drugiej strony pojawiają się sytuacje w których pacjent, który cierpi z powodu bólu, może mieć wyniki badań całkowicie prawidłowe. Stosowany tutaj sposób badania oddaje także nieocenione usługi przy właściwym rozróżnianiu bólów które rzeczywiście wychodzą z kręgosłupa i takich, które jedynie promieniują do pleców, ale pochodzą z zupełnie innych narządów (np. kobiecego narządu rodnego). Jeśli w trakcie testowania kręgosłupa ruchem udaje się wywołać znane choremu objawy bólowe lub też zmienić ich zachowanie – trudno właściwie o lepszy i bardziej przekonujący dowód, że ich źródłem faktycznie jest kręgosłup. I na odwrót: jeśli podczas testowania nic się nie zmienia – przyczyna musi leżeć poza kręgosłupem i niezbędna w takim przypadku jest dalsza diagnostyka.
Podobnie sytuacja wygląda z odcinkiem szyjnym kręgosłupa i bolącym barkiem (to dwie lokalizacje chorób nagminnie wręcz mylone ze sobą przez pacjentów, sytuację dodatkowo utrudnia fakt, że oba zaburzenia mają tendencję do występowania jednocześnie). I w takiej sytuacji jeśli chce się wykluczyć możliwość błędu i omyłkowo skupić się na leczeniu barku zamiast kręgosłupa szyjnego nie można polegać tylko na zdjęciach RTG, ale właśnie podczas badania upewnić się co do rzeczywistego pochodzenia bólu. Sposób wybiórczego testowania tych okolic, opracowany przez McKenziego stanowi w takim przypadku nieocenioną pomoc. Warto jeszcze nadmienić że autor metody, Robin McKenzie (uhonorowany za swe odkrycia brytyjskim tytułem szlacheckim oraz Orderem Imperium Brytyjskiego), był założycielem Międzynarodowego Instytutu McKenziego (The McKenzie Institute International). Instytucji która zajmuje się badaniami naukowymi, publikacjami oraz szkoleniem w zakresie zastosowania metody McKenziego w diagnozowaniu i leczeniu narządu ruchu. Szkolenia Instytut prowadzi za pośrednictwem swych gałęzi regionalnych w wielu krajach świata (także w Polsce) oraz sieci licencjonowanych instruktorów.
Sam Robin McKenzie zmarł w maju 2013 roku.
Leczenie przez ćwiczenia Mckenziego przynosi niesamowite rezultaty. Celem tej metody jest nie tylko ograniczenie lub zlikwidowanie objawów bólowych, lecz także przywrócenie poprawnego działania kręgosłupa, a przede wszystkim przeciwdziałanie nawrotom dolegliwości.
Ćwiczenia McKenziego są niezwykle skuteczne. Udowodniono, że wśród pacjentów stosujących ćwiczenia McKenziego, rzadko zdarzają się nawroty dolegliwości. Warto więc wypróbować tę metodę. Poniżej przykładowe ćwiczenie dla tej metody.
Taką metodę wykonujemy w Rehabilitacja i terapia manualna w Krakowie.
Przykładowe ćwiczenie:

Pacjent kładzie się na brzuchu na stabilnej powierzchni (może to być podłoga lub karimata), ręce układa na podłodze na wysokości głowy, w odległości około 20 cm od niej. Następnie, po upływie około 10 sekund, robi wdech poprzez nos i wyprostowuje się na rękach. W chwili kiedy głowa będzie u góry należy zrobić wydech poprzez usta i pozostać w takiej pozycji przez następnych 4 do 5 sekund. Kolejny etap ćwiczenia to powróć do parteru i przyjęcie pozycji wyjściowej. Ćwiczenie najlepiej wykonywać tak aby podczas jednej jego serii zrobić 10 powtórzeń. Należy je wykonywać tyle razy w ciągu jednego dnia ile jest się w stanie. Im więcej powtórzeń tym szybciej odczuwalne zaczną być efekty i tym szybciej ból zacznie ustępować.
Korzyści rehabilitacji wg. McKenziego
Wśród licznych korzyści jakie przynosi stosowanie metody Mckenziego należy wymienić przede wszystkim takie jak:
- duża precyzja diagnostyczna która daje możliwość szybkiej selekcji pacjentów na tych, których ból ma tło mechaniczne i tych, których podejrzewamy o tło nie mechaniczne,
- indywidualne podejście do terapii uzależnione od rodzaju mechanicznego zespołu bólowego oparte w pierwszej kolejności na odpowiednio dobranym ćwiczeniu,
- stosunkowo niskie realne koszty diagnostyki i leczenia,
- znaczne ograniczenie kosztownych badań diagnostycznych,
- niezależności pacjentów – ich edukacja jako główny aspekt profilaktyki,
- unikanie leczenia farmakologicznego,
- zmniejszenie nawrotów do 20-30%
Zachęcam do pozostawienia opinii na temat mojej osoby po wykonanych zabiegach na moim profilu w Google+.
W dziale Terapia manualna, Chiropraktyka i Masaż leczniczy znajdą Państwo opisy poszczególnych zabiegów, jej historię oraz metody.